Các sáng chế, phát kiến trong thị trường KHCN tương đối phong phú, nhu cầu đổi mới sáng tạo trong hoạt động sản xuất kinh doanh cao. Tuy nhiên, “hạ tầng” kết nối giữa cung và cầu lại nghèo nàn và chưa định hình rõ ràng.
Tại TP.HCM, đến trước năm 2012 thị trường “chính ngạch” trong lĩnh vực KHCN vẫn là con số 0. Chỉ đến khi thành phố hình thành các sàn giao dịch thì bốn năm qua mới có được khoảng 40 hợp đồng chuyển giao được ký kết với tổng trị giá vỏn vẹn chừng 50 tỉ đồng.
Ông Lương Tú Sơn, PGĐ TTTT KHCN (Sở KHCN TPHCM), đánh giá rằng đó là những kết quả rất nhỏ nhoi so với tiềm năng và nhu cầu thực tế. “Cả một TP lớn như vậy mà mỗi năm giá trị chuyển giao chỉ có 10 tỉ đồng là quá thấp. Vấn đề ở đây có lẽ thuộc khâu truyền thông”.
Ông Nguyễn Khắc Thanh, PGĐ Sở KHCN TP.HCM khẳng định thị trường KHCN của cả nước nói chung và TP.HCM nói riêng, banăm gần đây mới đi vào hoạt động ổn định.
Ông Nguyễn Khắc Thanh, PGĐ Sở KHCN TP.HCM (bìa trái). Ảnh: TIỂU MINH
Thị trường KHCN là một trong năm thị trường nổi bật của TP.HCM, bên cạnh thị trường bất động sản, tiêu dùng... Điều này chứng tỏ rằng dù là thị trường mới nổi nhưng KHCN đóng vai trò rất lớn trong sự phát triển kinh tế-xã hội.
“Nếu nói về thị trường thì phải có hàng hóa. Vậy hàng hóa trên thị trường KHCN là gì? Ngoài công nghệ, còn có bên cung, bên cầu và tư vấn trung gian. Muốn phát triển cần tác động vào tất cả các yếu tố này.” Ông Thanh cho biết.
Làm thế nào để thúc đẩy thị trường KHCN?
Theo khảo sát của Viện Chiến lược đổi mới công nghệ, hiện chỉ mới có 9,3% doanh nghiệp cần đổi mới công nghệ. Thời gian tới, nếu không đổi mới công nghệ, doanh nghiệp Việt có thể thua ngay trên sân nhà.
Dù rất thiết yếu nhưng truyền thông về KHCN gần như rất kém hấp dẫn so với các lĩnh vực khác trong đời sống.
Anh Nguyễn Văn Nam là người sở hữu công nghệ gạch âm dương, một sản phẩm khá hữu ích trong xây dựng. Trong một triển lãm KHCN, gian hàng của anh thu hút rất nhiều người trong đó có anh Lê Mạnh Hà và anh Vũ Đức Đam. Ai cũng bảo là sản phẩm tốt như thế này, sao lại không bán được?
Cũng tại sự kiện, TBT tạp chí Khám Phá, bà Lương Bích Ngọc đã thử yêu cầu ông Nam “tiếp thị” sự ưu việt trong sáng chế gạch âm dương. Tuy nhiên, sau đó cả hội trường đều tỏ ra không hứng thú vì khó hiểu.
Về cơ bản, người dùng chỉ quan tâm đến tác dụng của sản phẩm, lợi ích của nó so với các sản phẩm khác chứ không đơn thuần tiếp thu các thông tin mang tính học thuật, hàn lâm... và khó hiểu.
"Trong khi đó, các nhà khoa học lại ít quan tâm đến truyền thông vì quan niệm rằng người sử dụng sản phẩm của mình ít. Kinh phí nghiên cứu khoa học không lớn, thêm kinh phí truyền thông nữa chắc không ổn. Nhà khoa học chỉ nghiên cứu, cũng không hiểu truyền thông", ông Đặng Vỹ phân tích.
Kết thúc tọa đàm, PGĐ Sở KHCN TP.HCM cam kết hỗ trợ để tổ chức thường xuyên các buổi hội thảo, tọa đàm, đối thoại giữa các bên liên quan để giải quyết những điểm còn tắc trong thị trường KHCN.