Chuyện thành phố thông minh (TPTM) (smart city) giờ chẳng phải là mới, chỉ có khác là mức độ được nâng cao siêu hơn. Trong nhiều sự kiện về công nghệ ở nước ngoài, tôi vẫn thường tiếp cận với những mô hình TPTM đáng được ngưỡng mộ và học hỏi.

Thành phố chuẩn mới

Trong những năm qua, cả Nhà nước lẫn người dân ở Việt Nam đều đã bắt đầu làm quen với những hình thái của TPTM. Ngày càng có thêm nhiều dịch vụ hành chính công được thực hiện qua mạng Internet. Nhà trường và phụ huynh cũng đã tương tác với nhau qua tin nhắn, email, tài khoản website… Các dạng kết nối điện tử thông qua Internet đó tạo nên một xã hội thông minh.

Mạng Internet băng rộng, hệ thống Wi-Fi, mạng di động 3G và sắp tới là 4G LTE,… đã phủ rộng khắp mọi ngõ ngách xóm thôn. Các thiết bị di động có khả năng kết nối Internet ngày càng rẻ. Vậy Việt Nam có thể trở thành TPTM?

Có nhiều tiêu chí để đánh giá TPTM. Công trình nghiên cứu Juniper Research của Mỹ xếp hạng TPTM dựa trên mức độ thông minh của các công nghệ ứng dụng, các tòa nhà, các dịch vụ và tiện ích công cộng, cơ sở hạ tầng giao thông vận tải,… Nhưng không phải chỉ có các TP giàu sang, hiện đại nhất mới có thể trở thành những TPTM đâu. Hồi đầu năm 2015, tạp chí Forbes (Mỹ) công bố danh sách những TPTM hàng đầu trên thế giới có những TP, thị trấn nhỏ và ít tên tuổi như hạt Arlington County (bang Virginia, Mỹ); Columbus (bang Ohio, Mỹ); Ipswich (bang Queensland, Úc),… hay gần ta như New Taipei City (Đài Loan), Singapore,…

Thành phố thông minh là thành phố mà mọi thứ kết nối với nhau. Ảnh: INTERNET

Chọn “thông minh” kiểu nào?

Hồi tháng 6-2015, khi sang Đài Loan dự Triển lãm COMPUTEX Taipei 2015, tôi đã được Intel giới thiệu về hệ thống xe đạp thông minh Smart Bike gọi là UBike (YouBike). Hệ thống xe đạp công cộng này hiện hoạt động tại bốn TP ở Đài Loan, trong đó mạnh nhất là Taipei và ngày càng được nhiều người dân sử dụng. Tất cả hệ thống các trạm và từng chiếc xe đạp được kết nối với nhau tự động qua Internet theo thời gian thực 24/7 giờ. Người dân Đài Loan trước nay có thói quen đi lại trong nội thành bằng xe điện ngầm, tới nhà ga nào đó, họ sẽ ghé trạm xe đạp Ubike, thường đặt ngay bên cạnh nhà ga metro. Sau đó họ dùng thẻ thanh toán để thuê chiếc xe đạp làm phương tiện chạy loanh quanh trong khu vực. Xong việc, họ ghé một trạm xe đạp bất kỳ để trả lại chiếc xe và lại lên metro để về nhà.

Cũng tại Đài Loan, mô hình sản xuất thông minh được triển khai tại Công ty nhựa Formosa (FPC) dựa trên nền tảng IoT từ đầu tới cuối của Intel. Với hệ thống các cảm biến không dây được gắn khắp nơi tự chạy bằng pin mặt trời, nhà máy tự động thu nhận các thông tin từ khắp các bộ phận để xử lý và điều hòa hoạt động nhịp nhàng, phòng ngừa được các sự cố ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất. Kết quả là hiệu quả tăng mà chi phí hoạt động giảm xuống.

Ngày nay, TPTM không phải chỉ là TP điện tử hay tự động hóa. Mà ở đó, những cơ quan chức năng, những cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, thậm chí con người được kết nối lại với nhau qua mạng Internet để làm cho cuộc sống của tất cả thêm hiệu quả và đáng sống hơn. Sẽ tốt đẹp hơn cho tất cả nếu TPTM này mang tính tập thể, không phải là một mô hình rập khuôn do chính quyền một mình tự biên tự diễn và các cư dân phải hòa theo. Mỗi TPTM sẽ tốt hơn và có nét riêng của mình chính là dựa trên những sáng kiến của các cư dân.