Bryce Tom - Công ty Metal Rabbit Media
Internet không bao giờ quên quá khứ!
Chuyện xảy ra với Bryan, giám đốc quảng cáo tại New York. Ông hiện là một chuyên gia marketing trực tuyến và là giáo sư tại Đại học New York, tuy nhiên khi tìm tên ông, kết quả Web đầu tiên hiện ra lại là một thông cáo báo chí từ văn phòng Luật sư Hoa Kỳ. 8 năm trước đây, ông bị buộc tội nhận tiền trợ cấp 11/9 sai. Kể cả đã 8 năm qua đi, những liên kết vẫn còn đó, Bryan, người bị phạt tiền 2000 USD kể trên, nói.
Và sau đó là một nhà sinh lí học tại Philadelphia, người vô tình liên quan tới một website vận động người tiêu dùng, đã liệt kê ông trong bảng danh sách những sinh viên tốt nghiệp từ một trường học đã đóng cửa. Ông “cảm thấy mình như một nạn nhân của những điều chưa từng xảy ra.”
Một số người cố gắng xóa bỏ dữ liệu trên website của riêng mình, như hình ảnh từ Flickr, sửa đổi các trang Facebook và yêu cầu các blogger xóa bỏ những bài viết vi phạm. Nhưng giống như bệnh ung thư di căn, các dữ liệu đã tự nhúng nó vào trong một không gian ảo không gì chạm tới, khắc sâu vào các lưu trữ, các thuật toán của các website liên kết.
Sau khi thất bại trong việc tống khứ website riêng, hầu hết chuyển sang các chuyên gia về web – những nhà quản lí danh tiếng trực tuyến, đưa ra cách để xóa những bài viết tiêu cực, chôn vùi các kết quả tìm kiếm không thuận lợi và theo dõi hình ảnh ảo của khách hàng. Nhờ đó, khi tìm kiếm tên của mình trên web, các đường liên kết tiêu cực rất khó để tìm thấy. “Nó khiến tôi mất hàng tháng trời, nhưng bây giờ, nếu bạn “Google” tên của tôi, những đường liên kết kia sẽ bị chôn vùi sau 6 hay 7 trang kết quả”, nhà sinh lí học nói. “Lượng khách hàng của tôi được cải thiện đáng kể, và khi gọi điện tới, họ luôn nói đã tìm thấy tên tôi từ Internet.”
Công ty ông nhờ trợ giúp, Reputation.com, là một trong nhiều công ty quản lí danh tiếng trực tuyến hiện nay, cam kết mang tới hình ảnh trực tuyến tốt đẹp hơn cho khách hàng. Trong thời đại mà uy tín của một người bị cân đo bởi Google, Facebook hay Twitter, những dịch vụ thế này là “chuyên gia trang điểm” vô cùng cần thiết, cải thiện hình ảnh một người xuất hiện như thế nào trên Internet, thường bằng các kĩ năng tâng bốc tích cực và che giấu tiêu cực.
Micheal Fertik, giám đốc điều hành của Reputation.com – công ty có trụ sở tại Redwood City, California – cho biết: “Internet đang trở thành một nguồn hủy hoại cuộc sống của mọi người trên mạng, không chỉ thế còn có thể đảo lộn cả cuộc sống thực của họ. Internet đã trở nên vô cùng phức tạp, phát triển quá nhanh và lớn mạnh, mọi người không thể tự kiểm soát được nữa. Và vì thế, họ cần tới đội quân các kĩ sư công nghệ giúp mình.”
Ngành công nghiệp “quản lí danh tiếng”
Chỉnh sửa hình ảnh trực tuyến không còn là khái niệm mới mẻ. Nhiều năm nay, các tập đoàn lớn hay những người có cổ phần tại các website thường thuê người quản lí chỉnh sửa hình ảnh trực tuyến của mình – thông thường là các công ty truyền thông lớn, luật gia hay chuyên gia tư vấn hình ảnh.
Trong cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008, ngân hàng Wall Street đã thuê các chuyên gia trực tuyến bảo vệ hình ảnh thương hiệu của mình. “Một số các ngân hàng phải trả khoản tiền lên tới 10.000 USD/tháng để che giấu tên của mình xuất hiện trên báo chí”, một giám đốc hình ảnh tại New York cho biết. Những ngôi sao cũng thường thuê các công ty danh tiếng để chống lại các tin đồn dễ gây tổn thương và các bài báo tiêu cực nhan nhản trên các phương tiện truyền thông.
“Ngành công nghiệp này tương đối non trẻ, nhưng phát triển rất nhanh và ngày nay trở thành xu hướng chính”, Bryce Tom – cựu giám đốc của công ty quản lí hình ảnh trực tuyến Rubenstein Communications – công ty truyền thông lớn tại New York cho hay. Thực tế, sau khi rời khỏi công ty này vào năm ngoái, Tom đã ngay lập tức chuyển sang Metal Rabbit Media – một công ty có mô hình tương tự.
Tom chia khách hàng của mình thành 2 loại: “reactive” – những người muốn xóa bỏ một hình ảnh đặc biệt của mình trên web và “proactive” – những người muốn kiểm soát hình ảnh của mình.
Trong khi công ty của Tom thu hút được các khách hàng giàu có hơn, các công ty khác lại theo đuổi nền tảng khách hàng rộng. Nó bao gồm cả những sinh viên cố xóa ảnh tiệc tùng thác loạn trước khi các nhà tuyển dụng tìm thấy, một luật sư muốn xóa các bức hình không liên quan tới mình trên các website vì đang cố gắng trở thành cổ đông trong công ty luật của mình, hay một đại lí bất động sản tại Miami – người bị ghi tên trong danh sách bắt giữ những lái xe trong tình trạng mất kiểm soát.
“Mạng xã hội, các bình luận trực tuyến hay chia sẻ trực tuyến đều là mối đe dọa tới danh tiếng và quyền riêng tư của mọi người”, Fertik của Reputation.com đánh giá. “Người ta đang tìm hiểu làm thế nào để mọi thứ trở lại như ban đầu, trước khi các thông tin nhạy cảm dược tung lên.”
Xóa bỏ quá khứ trực tuyến – Cách nào?
Một khi thứ gì đó được đưa lên mạng, rất khó để xóa bỏ, nếu không muốn nói là không thể. Vì thế, điều chỉnh danh tiếng của một người chính là nhấn chìm các cỗ máy tìm kiếm. Những người ý thức về hình ảnh cá nhân có vốn hiểu biết nhất định về cấu trúc web có thể tự làm điều này, bằng cách phổ biến các nội dung có lợi lên web. Điều này sẽ liên quan tới cách họ cài đặt website hay blog riêng, hay đăng kí tại các trang mạng xã hội nổi tiếng như Faceook, Twitter hay LinkedIn. Với một chút may mắn, những trang này sẽ xuất hiện đầu tiên trên trang kết quả, và đẩy các nội dung xấu xuống. Nhưng các chiến thuật này đều có giới hạn, đặc biệt khi website cần phải được tối ưu hóa cho các cỗ máy tìm kiếm.
Một trong các trang như thế là blog truyền thông Gawker – vốn nổi tiếng với việc chắp vá các nguồn khác nhau và biến chúng thành những câu chuyện gây “sốt”. Bắt đầu từ năm 2009, Gawker đã xuất bản một loạt tin tức về Julia Allison – cựu phụ trách chuyên mục hẹn hò cho tờ Time Out New York Magazine. Độc giả nhanh chóng quen với video cãi nhau của cô với bạn trai, cùng lúc đó, các email cá nhân được gửi tới biên tập viên của Gawker, và các hình ảnh hở hang của Allison bị đưa lên mạng.
Allison cố gắng sửa chữa mọi kết quả tìm kiếm liên quan đến mình, nhưng dần chán ngấy tới mức tuyên bố “từ bỏ” Internet. “Nó giống như trò chơi đập ruồi vậy. Đập một con, con khác lại ngoi lên. Tôi đã bỏ hàng giờ mỗi ngày để cố gắng giải quyết chúng nhưng không thể”, Allison đã nói như vậy trong cuộc nói chuyện với chuyên gia của Reputation.com.
Đó chính là thời điểm các chuyên gia góp mặt. Các nhà quản lí danh tiếng sẽ khai thác cách công cụ tìm kiếm như Google và Bing làm việc, các xếp hạng website dựa trên mức độ liên kết thường xuyên với các trang khác. Để “lừa” cỗ máy tìm kiếm, các chuyên gia này sẽ thuê các lập trình viên, tạo các trang liên web giả liên kết tới một danh sách các kết quả được phê duyệt. Càng nhiều liên kết, các trang được duyệt càng tăng hạng.
Họ cũng có thể trực tiếp liên hệ với những quản trị web hay blogger, đặc biệt là các website nhỏ, và yêu cầu gỡ bỏ những thông tin đặc biệt, thường bằng cách kêu gọi ý thức về sự công bằng. Tuy nhiên, một số trang có những thách thức lớn hơn: Wikipedia có thể được chỉnh sửa bởi bất kì ai hay việc xóa bỏ hình ảnh từ Google còn vượt quá khả năng của Tom và những người khác.
Trong khi Reputation.com có tới 120 nhân viên, các dịch vụ tương tự thường chỉ có một nhân vien lập trình duy nhất. Trụ sở công ty Metal Rabbit Media của Tom hiện chỉ là một căn hộ hai phòng ngủ ở Chelsea, nơi anh hàng ngày dành thời gian trước hai màn hình máy tính, viết code để phá các công cụ tìm kiếm. Công ty chỉ có 1 nhân viên và 2 người làm việc tự do.
Trên tường văn phòng của mình, Tom treo các bản sao kết quả tìm kiếm Google và các bài viết trên Wikipedia về khách hàng của mình: một ngôi sao truyền hình thực tế, một nữ diễn viên điện ảnh, và một giám đốc điều hành. Tom gọi đó là “bức tường của sự nối tiếng”.
Giá của dịch vụ này khá đa dạng. Reputation.com đòi 120 USD tới 600 USD/năm cho mỗi vụ. “Các ngôi sao, chính trị gia, giám đốc cao cấp thì không may mắn như vậy”, Tom cho biết, “Chương trình của họ thường dao động từ 5.000 USD – 10.000 USD/tháng tùy thuộc vào mức độ khéo léo cần thiết và cổ phiếu cao hơn bao nhiêu.”
Don Sorenson – sáng lập Big Blue Robot – một công ty khác tại Orem, Utah chuyên làm việc với các công ty – nhận xét: “Cái khó nhất là khi bạn chỉ có một cái tên độc nhất vô nhị. Nếu bạn chỉ tên là Smith hay Brown sẽ tốt hơn, nhưng nếu chỉ có một cái tên, chắc chắn bạn sẽ phải rời bỏ nó.”
Khi rơi vào trường hợp này, một số người đã thay đổi tên pháp lí của mình.
Nhưng nó không tệ tới như thế cho Allison. Cô so sánh “vết sẹo”trực tuyến này giống như một hình xăm lớn. “Về mặt kĩ thuật, nó có thể xóa bỏ, nhưng sẽ rất đau và tốn kém. Ngoài ra, không có gì bảo đảm bạn sẽ xóa bỏ được nó 100%.”
Kinh nghiệm này đã khiến cô cảnh giác hơn với những gì chia sẻ. “Tôi đã thề thốt quá nhiều và có những ảnh tôi ước gì chỉ có mình tôi biết, nhưng chúng đều có quan hệ tới những lỗi lầm của thời trẻ. Thật không may, những lỗi lầm đó sẽ theo tôi suốt đời.”
Theo Du Lam (ICTnews / NYtimes)