Mảnh đất màu mỡ
Cùng với những diễn đàn của các tổ chức, các hội, đoàn thể hoạt động “bài bản” với người quản trị được trả lương, thì vô số diễn đàn do cá nhân, tập thể lập ra hoạt động mang tính chất phi chính trị với admin tình nguyện (làm việc bằng sự nhiệt tình, không có lương), rồi mạng xã hội ngày càng mọc lên như nấm nhằm đáp ứng nhu cầu giãi bày tâm tư, học tập, tán gẫu… của cư dân mạng. Và nếu có dịp ghé qua hàng loạt diễn đàn trên mạng hiện nay như ttvnol.com, sanotc.com, ddth.com, tamtay.vn, linkhay.com, webtretho.com…, không khó để người ta bắt gặp và “nhặt” ra được những nội dung bôi nhọ, nói xấu với đủ mức độ khác nhau: Từ “qui mô nhỏ”, bàn tán và soi mói đời sống riêng tư của những cá nhân “thường dân” đến những cuộc bình phẩm, đưa vào lời bình luận mang cả mối tư thù người nổi tiếng. Và đáng lo ngại hơn, đó còn là những nội dung đả phá chính trị, bêu xấu chế độ Nhà nước…
Ví dụ về những vụ nói xấu, lăng mạ trên mạng nhiều vô kể. Có thể đưa ra ví dụ liên quan đến cô ca sỹ Hoàng Thùy Linh – người cách đây không lâu đã bị ví là… “con vịt”, “con gà” ngay trên diễn đàn game Linh Vương (tại địa chỉ linhvuong.zooz.vn) do cô làm hình ảnh đại diện: Hình ảnh Thùy Linh dù vẫn “diện” bộ xiêm áo lộng lẫy nhưng gương mặt lại được một “phần tử quá khích” dùng kĩ thuật đồ họa gắn với một… chú gà, chú vịt rồi “đính kèm” những lời lẽ thô tục. Vụ Trung tâm BKIS cùng Giám đốc Nguyễn Tử Quảng bị nói xấu trên Facebook, sản phẩm diệt virus của họ bị dè bỉu, bị “dìm hàng” so với sản phẩm của CMC được lan truyền với tốc độ chóng mặt sang vô số diễn đàn trong nước, trở thành tâm điểm để người ta bình phẩm với đủ ý kiến khác nhau.
Và gần đây nhất, hồi tháng 10/2009, vụ “lùm xùm” liên quan đến cuộc thi Hoa hậu quý bà Việt Nam 2009 cũng là điển hình cho sự bôi nhọ, làm nhục người khác trên diễn đàn. Một thành viên có nickname là “BocuaKan” đã tung lên diễn đàn Webtretho.com (một diễn đàn khá có tiếng trong cộng đồng mạng Việt Nam, là điểm đến của rất nhiều ông bố, bà mẹ với hơn 280.000 thành viên) bài viết “Ôi hoa hậu nái sề” để nhằm vào cô Thu Hường –thí sinh tham gia cuộc thi Hoa hậu quý bà Việt Nam 2009, đồng thời cũng là phóng viên đang làm việc cho một tờ báo điện tử lớn trong nước. Bài viết đã chẳng ngại mà… rằng: “Có một chị thí sinh, suốt ngày kiện tụng với ban tổ chức. Chị này thuộc hàng điện 380 vôn, cắm bút thử điện vào là đèn sáng quắc. Chị có một vẻ đẹp không khác gì con cá ngựa ngâm rượu. Đó là thân hình tong teo, mắt thâm quầng lờ đờ như bị nghiện ma túy, đầu luôn rối bù như Xúy Vân…”.
Admin: Quản không xuể!
Để xảy ra vô số vụ việc “lùm xùm”, gây bất bình trên cộng đồng mạng cũng như ảnh hưởng đến uy tín của chính các diễn đàn, cộng đồng thường quy ngay trách nhiệm cho các admin – người quản trị mạng. Tuy nhiên, hầu hết các diễn đàn đều đưa ra thông báo: Thành viên viết bài phải chịu trách nhiệm. Trở lại với vụ “Hoa hậu nái sề” kể trên, ngay sau khi sự việc xảy ra, phóng viên Báo BĐVN đã liên lạc với bà Mai Chi (phụ trách cộng đồng của website webtretho.com) để trao đổi về trách nhiệm của Ban quản trị mạng. Bà Mai Chi cho biết: chỉ có webtretho.com là trang phát ngôn chính thức và Ban quản trị phải chịu trách nhiệm. Còn diễn đàn trên trang web này là diễn đàn mở, thì thành viên chịu trách nhiệm hoàn toàn.
Vậy, trách nhiệm của đơn vị quản lý diễn đàn, website sẽ là gì trong khi các diễn đàn họ gọi là “mở” do chính họ lập ra đã gây ra vô số rắc rối cho đời sống mạng, quan hệ xã hội? Luật sư Nguyễn Hồng Bách (Đoàn Luật sư Hà Nội) sau sự vụ “Hoa hậu nái sề” có trao đổi với báo giới rằng: Nếu mở một diễn đàn để các thành viên tham gia mà không quản lý được thì sẽ dẫn tới tình trạng như thành viên nói xấu chính quyền. Lúc đó không lẽ web lại không chịu trách nhiệm?
Tuy nhiên, xét ở góc độ thực tế, thì cho dù các diễn đàn có muốn quản lý chặt đi chăng nữa cũng vô cùng khó khăn, nếu như không muốn nói là không thể. Bên cạnh những diễn đàn, website có người quản trị được hưởng lương làm việc cật lực để “dọn rác”, thì rất nhiều diễn đàn, việc quản trị được giao phó cho những người tình nguyện tâm huyết, họ thường phải kiểm duyệt nội dung diễn đàn bằng cách… tranh thủ thời gian rảnh rỗi khiến thông tin “bẩn” khó có thể được làm sạch. Chị Thu Hà – admin của diễn đàn muare.vn cho biết: Do tất cả thông tin khai báo để trở thành thành viên diễn đàn đều có thể là ảo với tên, tuổi, ngày tháng năm sinh, nickname… Rồi địa chỉ e-mail, cũng chỉ cần mất một vài phút người ta đã có thể lập ra hàng loạt tài khoản miễn phí để đăng ký thành viên, tung hoành ngang dọc trong môi trường mạng, đả phá các thành viên diễn đàn, những nhân vật “có tầm” trong xã hội. Và nghiêm trọng hơn, là nói xấu chính quyền, có tư tưởng phản động. Những thành viên như thế xuất hiện rất nhiều, admin cứ khóa nick vi phạm lại xuất hiện nick khác đứng ra thách thức liên tục. Còn vụ việc ầm ĩ của Thu Hường, sở dĩ chị có thể đâm đơn lên Bộ Công an, Cục Báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam… để làm rõ trách nhiệm của Ban quản trị webtretho.com cũng như xem xét tư cách người mang nickname “BocuaKan” (vốn cũng là một nhà báo) là do may mắn đã nắm rõ đích danh người mang nickname.
Theo Phan Minh (ICTnews)