Thế giới thời công nghệ kết nối ắt sẽ vỗ tay, đập chân reo mừng khi có thể thoát được cái gánh nặng và nỗi ám ảnh mang tên password (mật khẩu). Mật khẩu vừa là chiếc chìa khóa, vừa là chứng minh thư để người dùng có thể mở các thiết bị ra mà xài, tuy nhiên nó cũng mang lại không ít rắc rối cho người dùng.
“Nhức đầu” với hàng tá mật khẩu
Bảo mật, bảo vệ sự riêng tư là mục đích chính của mật khẩu. Đụng tới thứ gì trên mạng hay nhiều thiết bị công nghệ, người dùng hầu hết phải nhập mật khẩu. Hơn nữa để cho an toàn hơn, người ta không nên sử dụng loại mật khẩu “vạn năng” (chỉ một mật khẩu cho mọi thứ). Bởi nếu lỡ bị đánh cắp mật khẩu là coi như mọi thứ bị đe dọa. Vì lẽ đó, một người có nhiều mật khẩu khác nhau cho các ứng dụng và thiết bị. Theo nguyên tắc, mật khẩu càng phức tạp (nhiều ký tự và trộn lẫn chữ với số hay các ký hiệu) càng an toàn hơn. Nhưng đó chính là nỗi khổ tâm của người dùng. Càng sở hữu nhiều mật khẩu và mật khẩu càng an toàn thì càng khó nhớ. Chuyện “râu ông nọ cắm cằm bà kia” xảy ra như cơm bữa. Có những cơ chế mật khẩu ngặt nghèo tới mức sau bao nhiêu lần người dùng nhập sai mật khẩu (nhiều ít tùy ứng dụng), ứng dụng hay thiết bị đó lập tức bị khóa luôn. Nếu muốn mở, người dùng phải trải qua một quy trình xác nhận khá là phức tạp và tốn thời gian, thậm chí có khi phải mang thiết bị ra dịch vụ bảo hành nhờ “xử”.
Nhu cầu của cuộc sống số trong kỷ nguyên Internet đòi hỏi tính bảo mật và riêng tư ngày càng cao. Đặc biệt là ngày nay, khi loài người đang bước sang thời của Internet của vạn vật (Internet of Things, IoT), mọi thứ trên đời này đều được trang bị thuộc tính kết nối với Internet và kết nối với nhau. Theo dự báo của các chuyên gia, tới năm 2020, thế giới sẽ có 50 tỉ thiết bị được điện toán hóa và kết nối.
Thế nhưng cái mật khẩu cũng đâu có an toàn tuyệt đối. Từ rất lâu rồi, kẻ xấu có thể dùng nhiều công nghệ để ghi lại những mật khẩu được nhập trên bàn phím (phổ biến nhất là cài vào hệ thống nạn nhân những mã độc, virus Trojan để dòm lén). Bọn tin tặc dễ dàng dùng những thuật toán để giải mã mật khẩu. Làm gọn nhất và đánh bắt được cả mẻ lớn cá là chúng xâm nhập hệ thống lưu trữ các dữ liệu mật khẩu để đánh cắp. Nhiều ngân hàng, hệ thống siêu thị trên thế giới vẫn nối đuôi nhau trở thành những nạn nhân của tin tặc.
Trong tương lai người dùng sẽ không phải “nặn óc” để phải nhớ hàng tá mật khẩu. Ảnh: INTERNET
Giải phóng người dùng khỏi mật khẩu
Luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu nên nhiều hãng lâu nay đã đầu tư nghiên cứu những công nghệ bảo mật thay cho mật khẩu. Các chuyên gia đã tìm cách khai thác tối đa đặc tính sinh trắc học (biometrics) của con người. Họ được thêm tay, thêm chân với những cảm biến và camera ngày càng siêu hơn, có thể nhận diện từng chân lông kẽ tóc và hơn thế nữa.
Trong buổi trình diễn các công nghệ mới tại triển lãm máy tính và công nghệ thông tin lớn nhất châu Á Computex Taipei 2015 hồi đầu tháng 6-2015, hãng Intel đã giới thiệu giải pháp đăng nhập và xác thực không cần mật khẩu dựa trên công nghệ trong các chip Intel mới kết hợp với công nghệ ứng dụng Windows Hello (có trong Windows 10) của Microsoft và True Key của Intel. Chẳng cần phải bận tâm tới mã pin hay mật khẩu nữa. Ứng dụng Windows Hello cho phép bạn đăng nhập vào các thiết bị chạy Windows 10 bằng dấu vân tay hay gương mặt của bạn.
Ngày càng có thêm nhiều smartphone (hiện mới ở phân khúc high-end) được tích hợp công nghệ xác thực bằng cảm ứng dấu vân tay với công nghệ ngày càng được cải thiện.
Tất nhiên, ổ khóa do người chế thì cũng có thể được mở bằng con người. Vỏ quýt dày có móng tay nhọn. Chẳng có cái gì là tuyệt đối cả. Chỉ là hơn kém nhau thôi, mà chỉ cần an toàn hơn, bảo mật hơn một chút là đã đáng mừng rồi. Hơn nữa các chuyên gia có thể phát triển công nghệ nhận diện sinh trắc học siêu hơn, cũng như kết hợp nhiều công nghệ lại với nhau. Chẳng hạn, khi có ngón tay áp vào, cảm biến không chỉ nhận diện và so sánh các đặc điểm của dấu vân tay mà còn ghi nhận những mao mạch đang hoạt động dưới lớp da tay.
Khen các nhà khoa học trong việc phát triển các công nghệ xác thực bằng sinh trắc học thì cũng giống như khen phò mã tốt áo. Vấn đề đáng giá nhất và mọi người quan tâm là tính khả dụng và phổ cập của các công nghệ này. Nhưng chúng ta có thể tin rằng sớm tới ngày mình không còn bị lệ thuộc vào những ký tự “nhớ được chết liền” của các loại mật khẩu nữa. Thực tế là trên thị trường đang có thêm nhiều thiết bị và ứng dụng mở đầu cho thời thế giới số không cần mật khẩu.
| Nhiều giải pháp bảo mật mới Bằng phương pháp sinh trắc học, người ta có thể phát triển những công nghệ xác thực bằng dấu vân tay, giọng nói, mống mắt (tròng đen), gương mặt, lòng bàn tay (vân, chỉ tay và mạch máu), tĩnh mạch, nhịp tim,… hay cái gì gì đó trên cơ thể con người, thậm chí cả cái… mùi đặc trưng của cơ thể. |